ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମରେ ତୁଳସୀଙ୍କର ଏକ ସମ୍ମାନଜନକ ସ୍ଥାନ ରହିଛି। କୁହାଯାଏ ଯେ ତୁଳସୀଙ୍କୁ ଘରେ ରଖିବା ଦ୍ୱାରା ସକରାତ୍ମକ ଶକ୍ତି ଏବଂ ଧନରୁ ସମସ୍ତ ପ୍ରକାରର ସୁଖ ଏବଂ ସେହି ଭୋଗର ଉପଭୋଗ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସକାରାତ୍ମକ ଶକ୍ତି ବିକାଶ ହୁଏ। ଯେତେବେଳେ ତୁଳସୀ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୁଏ, ସେତେବେଳେ ଭଗବାନ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କର ପ୍ରତୀକ ଶାଲିଗ୍ରାମକୁ ଏହା ସହିତ ରଖ। ଯାହାକି ଏକ କଳା ପଥର କାରଣ ସ୍ୱାମୀ ଜଲନ୍ଦରଙ୍କ ମଙ୍ଗଳ ପାଇଁ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ଉପାସନା କରି ଶ୍ରୀ ହରି ବିଷ୍ଣୁ ଏହାକୁ ଭାଙ୍ଗି ପ୍ରତାରଣା କରିଥିଲେ। ଯାହା ତାଙ୍କ ସ୍ୱାମୀ ଜଲନ୍ଦରଙ୍କ ହତ୍ୟାରେ ପରୋକ୍ଷ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିଥିଲା। ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରର ଅନୁତାପ ହେତୁ ଦେବତାମାନେ ଯୁଦ୍ଧରେ ଜଲନ୍ଦରଙ୍କୁ ପରାସ୍ତ କରିବାରେ ଅସମର୍ଥ ହୋଇଥିଲେ। ଯେଉଁଥିପାଇଁ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କୁ ଜଲନ୍ଦର ରୂପ ନେଇ ସାମ୍ନାରେ ହାଜର ହେବାକୁ ପଡିଲା ଏବଂ ତାଙ୍କର ଅନୁତାପ ଶେଷ କଲେ ଏବଂ ଜଲନ୍ଦର ଶେଷ ହୋଇପାରେ।
କାର୍ତ୍ତିକ ମାସର ତୁଲସୀ ଶ୍ରୀ ହରି ବିଷ୍ଣୁଙ୍କୁ ପଥରରେ ପରିଣତ କରିବା ପାଇଁ ଅଭିଶାପ ଦେଇଥିଲେ। ତା’ପରେ ସମସ୍ତ ଦେବତାଙ୍କ ପ୍ରାର୍ଥନା ପରେ ବିରିଣ୍ଡା ବିଷ୍ଣୁଙ୍କୁ ଅଭିଶାପରୁ ମୁକ୍ତ କରି ନିଜକୁ ଗ୍ରାସ କଲେ। ସେହି ସମୟରେ ସେହି ପାଉଁଶରୁ ଏକ ଉଦ୍ଭିଦ ଜନ୍ମ ହୋଇଥିଲା ଯାହାକୁ ଅର୍ଥାତ୍ ତୁଳସୀ କୁହାଯାଉଥିଲା। ଶ୍ରୀ ହରି ବିଷ୍ଣୁ ତୁଳସୀଙ୍କୁ ଏକ ଉତ୍ସାହ ଦେଇଥିଲେ ଯେ ଅଭିଶାପର ଅନୁତାପ ଭାବରେ ମୁଁ ସବୁବେଳେ ତୁଳସୀଙ୍କ ପାଦରେ ଶଲିଗ୍ରାମ ଆକାରରେ ପଡ଼ି ରହିବି। ସେଥିପାଇଁ ଶାଲିଗ୍ରାମର ପ୍ରତିଷ୍ଠା ବିନା ତୁଳସୀଙ୍କର ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଏବଂ ପୂଜା ଅସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ରହିଥାଏ। କାର୍ତ୍ତିକ ମାସରେ ତୁଳସୀ ପୂଜା କରି କାର୍ତ୍ତିକ ମା ତୁଳସୀ ପୂଜା।
ଜୀବନରେ ସକରାତ୍ମକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଦେଖାଯାଏ, କିନ୍ତୁ ଏଥିପାଇଁ ତୁଳସୀ ଉଦ୍ଭିଦକୁ ସଠିକ୍ ଉପାସନା କରିବା ଆବଶ୍ୟକ। ପୂଜା ସମୟରେ କରାଯାଇଥିବା ଭୁଲ ଉପାୟ କିମ୍ବା ଭୁଲ ଲାଭ ବଦଳରେ କ୍ଷତି ଘଟାଇପାରେ। ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ତୁଳସୀ ପୂଜାର ସଠିକ୍ ଉପାୟ। କାର୍ତ୍ତିକ ମାସ ତୁଳସୀ ପୂଜା ଯଦି ଆପଣ ଘରେ ତୁଳସୀ ଉଦ୍ଭିଦ ଲଗାଇବାକୁ ଚିନ୍ତା କରୁଛନ୍ତି, ତେବେ ଗୁରୁବାର ଦିନ ଏହାକୁ ଲଗାଇବା ଶୁଭ ଅଟେ। କାର୍ତ୍ତିକ ମାସରେ ଗୁରୁବାର ଦିନ ତୁଳସୀ ଉଦ୍ଭିଦ ଲଗାଇବା ଭଲ। କାର୍ତ୍ତିକ ମାସରେ ତୁଳସୀ ଉଦ୍ଭିଦକୁ ପୂଜା କରିବା ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିର ସମସ୍ତ ଇଚ୍ଛା ପୂରଣ କରି ଶରୀରକୁ ସୁସ୍ଥ କରିଥାଏ ବୋଲି ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ।
କୁହାଯାଏ ଯେ ତୁଳସୀ ଗଛ ଘର କିମ୍ବା ପ୍ରାଙ୍ଗଣ ମଝିରେ ଲଗାଯିବା ଉଚିତ ଏବଂ ଏହାକୁ ଲଗାଇବା ସମୟରେ ଦିଗକୁ ମଧ୍ୟ ଧ୍ୟାନରେ ରଖିବା ଉଚିତ। ଏହାକୁ ସର୍ବଦା ଉତ୍ତର କିମ୍ବା ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବ ଦିଗରେ ରଖିବା ଉଚିତ। କେବଳ ଏତିକି ନୁହେଁ ଶୋଇବା ଘରର ବାଲକୋନୀରେ ତୁଳସୀ ଉଦ୍ଭିଦ ମଧ୍ୟ ଲଗାଯାଇପାରିବ। ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ ଯେ ସକାଳେ ସ୍ନାନ କରିବା ପରେ, ପରିଷ୍କାର ପୋଷାକ ପିନ୍ଧିବା ପରେ, ତୁଳସୀ ଗଛରେ ପାଣି ରଖିବା ଏବଂ ଏହାକୁ ଘେରି ରହିବା ଲାଭଦାୟକ ଅଟେ। ସନ୍ଧ୍ୟାରେ ତୁଲସୀ ଉଦ୍ଭିଦ ତଳେ ନିୟମିତ ଭାବେ ଏକ ଘି ଦୀପ ଜାଳିବା ଭଲ। ତୁଳସୀ ପୂଜା ନିୟମ ଭୁଲରେ ମଧ୍ୟ ଏହି ଭୁଲ କରନ୍ତୁ ନାହିଁ। ଧାର୍ମିକ ଗ୍ରନ୍ଥରେ ତୁଳସୀ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଅନେକ ନିୟମ ଏବଂ ସତର୍କତା ଅଛି, ଯାହା ଯତ୍ନ ନେବା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ। ଏହି ଜିନିଷଗୁଡ଼ିକର ଯତ୍ନ ନେବା କାହାର ଭାଗ୍ୟକୁ ଉଜ୍ଜ୍ୱଳ କରିପାରେ।
ତେବେ ଆସନ୍ତୁ ଏହି ନିୟମଗୁଡ଼ିକ ବିଷୟରେ ଜାଣିବା କୁହାଯାଏ ଯେ ତୁଳସୀ ପତ୍ର ସବୁବେଳେ ସକାଳେ କାଟିବା ଉଚିତ। ସୂର୍ଯ୍ୟୋଦୟ ପରେ ତୁଳସୀ ପତ୍ର ଭାଙ୍ଗିବା ସେମାନଙ୍କୁ ପାପର ଅଂଶୀଦାର କରିଥାଏ।ରବିବାର ଦିନ ତୁଲସୀ ଗଛକୁ ଜଳ ଦିଆଯିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ, ଏହା ସହିତ ସେହି ଦିନ ସନ୍ଧ୍ୟାରେ ଦୀପ ଜାଳନ୍ତୁ ନାହିଁ। ତୁଳସୀ ଭଗବାନ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ପାଇଁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ପ୍ରିୟ ତେଣୁ ଶ୍ରୀ ହରିଙ୍କୁ ଏବଂ ତାଙ୍କ ଅବତାରକୁ ତୁଲସୀ ଗଛ ପ୍ରଦାନ କରନ୍ତୁ। କୁହାଯାଏ ଯେ ତୁଳସୀ ପତ୍ର କେବେ ବି ପୁରୁଣା ହୁଏ ନାହିଁ, ତେଣୁ ପୂରା ତୁଳସୀ ପତ୍ର ମଧ୍ୟ ପୂଜାରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇପାରେ।
